Заманбап экстремизмдин өзгөчөлүгү

Учурда Борбордук Азиядагы экстремизм бир катар өзгөчөлүктөр менен мүнөздөлөт. Экстремисттик топтор интернетти жана социалдык тармактарды байланыш, тартуу жана көзөмөлдөө үчүн активдүү колдонушат. Алар өздөрүнүн контентин жергиликтүү шарттарга жана диний салттарга ыңгайлаштырып, психологиялык таасир этүүнүн ыкмаларын колдонуп, түрдүү топтор ортосундагы байланыштарды жаратышат. Мындай экстремисттик топтордун өзгөчөлүгү аз адамды камтыйт - көбүнчө 10го жетпейт жана негизги өзөгүн 20 жаштан 35 жашка чейинки жаштар түзөт.

Кибер коркунучтар

Интернет экстремисттик топтордун негизги куралына айланды. Алар муну пропагандалоо, жаңы мүчөлөрдү тартуу, иш-чараларды координациялоо жана маалымат алмашуу үчүн колдонушат. Кибер коркунучтар пропаганданы жайылтуу менен эле чектелбестигин түшүнүү маанилүү. Экстремисттер интернетти коркутуп-үркүтүү жана шантаж кылуу, ошондой эле зордук-зомбулук чабуулдарын пландаштыруу жана координациялоо үчүн да колдонушат.

Экстремисттик тактиканын өзгөрүшү

Буга чейин экстремисттик топтор Сирия же Ирактагы согуштарга катышууга чакырып келишкен. Бүгүн биз алардын тактикасынын өзгөргөнүнө күбө болуудабыз. Алар өз өлкөлөрүнүн ичинде радикалдашууга басым жасап, бийликке каршы активдүү үгүт иштерин жүргүзүшөт. Бул Сириядагы жаңжалдардын солгундап баратканынан жана мекениндеги тарапташтарынын потенциалын сактап калуу үчүн улам болууда.

Вербовкалоо: Жаңы ыкмалар

Вербовкалоо калктын сабатсыз же жакыр катмарларына гана тийиштүү эмес, ал социалдык жана материалдык абалы ар башка болгон ар кайсы курактагы жарандарды да камтыйт. Азгыруучулар өз максаттарына жетүү үчүн ар кандай ыкмаларды колдонушат: классташтары, туугандары, жердештери, кесиби боюнча байланышкан адамдар жана диний ишмерлер менен иштешет.

Социалдык тармактарда, мисалы, Фейсбукта жумушка алуу бир нече этап менен ишке ашат:

Диний жана саясий темаларда баарлашуулар болуп, эркин маанайда топ түзүлөт.

Топтун идеологиясы менен макул болбогон катышуучулар четтетилет.

Калгандар менен жабык топ түзүлүп, аларга вербовкалык материалдар (Сирия тууралуу видео, согушкерлерди даңазалоо) көрсөтүлөт.

Вербовкалангандар согуш талаасында, “адилеттүү” түзүлүштө өздөрүнүн жаңы образын түзүшөт.

Аракет кылууга даяр болуп калган адамдар кайсы жакка барышы керектигин сурап азгыруучуларга кайрылышат.

Вербовкалоо дүйнөнүн ар кайсы бурчунан жүргүзүлүшү мүмкүн, андай азгыруучуларды табуу кыйын. Ал үчүн эл аралык келишимдер, атайын операциялар керек жана Борбор Азия мамлекеттеринин күч түзүмдөрүн координациялоо зарыл.
 
Көйгөйлөр жана кыйынчылыктар

Экстремизм жана терроризм коркунучуна каршы туруу үчүн Борбор Азия өлкөлөрү бир катар чараларды көрүүдө. Өлкөлөрдүн өкмөттөрү экстремизмге каршы күрөшүү жаатында мыйзамдарды өркүндөтүү боюнча иштерди жүргүзүп, КМШ, ШКУ, ЖККУ сыяктуу уюмдардын алкагында мамлекеттер аралык кызматташтык чыңдалып жатат. Ар бир мамлекет калктын диний сабаттуулугун жогорулатууга жана кибер коркунучтарга каршы күрөшүүгө өзгөчө көңүл буруп, экстремизмге каршы күрөшүү боюнча улуттук стратегияларды иштеп чыгып, ишке ашырат.

Россия чөлкөмдөгү негизги өнөктөш катары Борбор Азиядагы экстремизм жана терроризм менен күрөшүүгө активдүү катышууда. Ал аймактагы өлкөлөргө каржылык жана техникалык жардам көрсөтөт, биргелешкен машыгууларга жана операцияларга катышат, ошондой эле ЖККУ жана ШКУ сыяктуу эл аралык уюмдардын алкагында компетенттүү органдар менен өз ара аракеттенет.

Көрүлгөн аракеттерге карабастан, Борбор Азия бир катар олуттуу көйгөйлөргө жана кыйынчылыктарга туш болууда:

Афганистандагы туруксуздук аймакка терс таасирин тийгизүүдө.
Террористтик жана радикалдык топтордун “уйкудагы ячейкалары” коопсуздукка дайыма коркунуч жаратат.
Жетишсиз координация экстремизмге каршы күрөштүн натыйжалуулугун төмөндөтөт.
Суу ресурстары жана азык-түлүк коопсуздугу боюнча көйгөйлөр аймактагы кырдаалды начарлатышы мүмкүн.
Климаттын өзгөрүшү суу көйгөйлөрүн курчутуп, жаңы конфликттердин потенциалын жаратууда.
Каршы туруу жолдору

Радикалдашуу коркунучтары менен натыйжалуу күрөшүү үчүн комплекстүү мамиле талап кылынат: региондогу мамлекеттердин ортосундагы кызматташтыкты чыңдоо (маалымат алмашуу, аракеттерди координациялоо); социалдык-экономикалык көйгөйлөрдү чечүү (жумуш орундарын түзүү, жакырчылыкты кыскартуу); жаштар менен иштөө (билим берүүнүн сапатын жогорулатуу, өз алдынча ишке ашыруу үчүн мүмкүнчүлүктөрдү түзүү); диндер жана маданияттар аралык диалогду өнүктүрүү (чыңалууну азайтуу, диний негиздеги чыр-чатактарды болтурбоо); маалыматтык мейкиндикке көзөмөлдү күчөтүү (калктын медиа сабаттуулугун жогорулатуу).

Корутунду

Борбор Азияда диний экстремизмге жана терроризмге каршы күрөшүү региондогу бардык мамлекеттердин узак мөөнөттүү жана координацияланган аракеттерин, ошондой эле эл аралык коомчулуктун колдоосун талап кылат. Көйгөйдүн бардык аспектилерин эске алган комплекстүү мамиле экстремизм жана терроризм коркунучун азайтууга алып келиши мүмкүн. Бул күрөштөгү ийгилик Борбор Азиянын туруктуулугу жана гүлдөп-өнүгүшү үчүн гана эмес, бүтүндөй глобалдык коопсуздук үчүн да маанилүү.